Adamın ve ailesinin ticarette ortak olması

295

(17663)no'lu fetva: Soru : Ticari, zirai ve sınai bir şirket kurmaya karar verdim. Ortaklar şunlar olacaktır: Ben, birinci eşim ondan 18 yaşında bir oğlum ve üç tane büluğ çağına gelmemiş kızlarım var. İkinci eşim ve ondan 4 yaşında bir erkek çocuk ve ondan daha küçük bir kız. Hamd olsun iki eşim benim zimmetimtedir. Şirketin ana sermayesi bir milyon Suudi Riyaldir. Bu meblağ 10.000 hisseye bölünecektir. Taksimat aşağıdaki gibidir: Baba: 5000 hisse değeri 500000 riyal. Birinci eş: 1000 hisse değeri 100000 riyal. İkinci eş: 1000 hisse değeri 100000 riyal. Kız erkek bütün çocuklara da, her birine 500 hisse her hissenin değeri de 50000 riyaldir. Yani : hepsi hisse olarak eşitler. Kız erkek arasında fark yoktur. Bu da aşağıdaki hususlardan dolayıdır. (Bölümün numarası 16; Page No. 244) Öncelikle: Kız erkek her birinin sahibi olduğu mallar kendi özel mallarındandır. Şöyle ki: Doğduğu günden beri dedesi, ninesi, amcaları ve dayılarından kendisine verilen malları topladım. Bu sebeple kendi haklarıdır. Ben ancak onlar için vasiyim. İkinci olarak: Ben malı miras gibi erkeklere kızların iki katı şeklinde pay etmedim. Çünkü bu miras malı değildir. Bu onların kendi haklarıdır. Anneleri ve babaları olarak ben bu mallarına ortak değiliz. (Bölümün numarası 16; Page No. 245) Üçüncü olarak: Miras şeklinde dağıtılacak olan miktar, vefatımdan sonra dağıtılacak olan şirketteki hissemdir. Bu onlara ve annelerine şer'i miras hukukuna göre dağıtılacaktır. Dördüncü olarak: Bence (hatalı da olabilirim) eğer bu hisseler bağış veya hibe olsaydı çocuklarım arasında eşitlikle muamele etmem gerekmez miydi? Hayatta iken kız ve erkekleri kast ediyorum. Yoksa hibe ve bağışta da erkeğe kızın iki katı verilir kuralı uygulanmalı mıdır? Dolayısıyla şirketteki erkeklerin hisselerini kızların iki katına çıkarmam gerekir mi? Eşit verilmesinde sıkıntı yok mudur? Hak sahibinin hakkını verebilmek için, şer'i olarak en doğru olanı bana bildirmenizi istirham ediyorum. Allah (c.c.) sizleri razı olduğuna ve sevdiğine muvaffak kılsın. Sevabınızı ve ecrinizi bol kılsın. Bu fetvayı açığa kavuşturmanızda bana ve benimle aynı durumda olan bir çok kişiye çözüm sunmuş olacaksınız.

(Bölümün numarası 16; Page No. 246) Cevap : Eğer durum anlatıldığı gibi ise şirkette yapılan işlem sahihtir. Erkeklerin hissesini kızların iki katı yapmak gerekmez. Çünkü hisseler verdikleri mallardan oluşmuştur. Ama eğer mal sizin tarafınızdan verilmiş olsaydı.Alimlerin en sahih görüşüne göre miras gibi erkeğe kızın iki katı vermeniz gerekirdi. Çünkü bu şekildeki taksim Allah'ın (c.c.) razı olduğu taksimdir. Bağışta da öyledir. Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.