Diyet konusunda el-Amamera kabilesinin yaptığı sözleşme

613

(20415) Numaralı fetva: (Bölümün numarası 21; Page No. 214) Soru: El-Kasme kabilesine bağlı el-Amamire aşiretinin fertleri arasında gönüllü ve karşılıklı rıza çerçevesinde anlaşma yapıldı. Aşiretin temsilcileri ise şunlardır: 1 - Zevi Racih'ten İvad b. Mez'ur. 2 - Zevi Mülfa'dan Hamud b. Ma'la, Mutallık b. Salıh, Halef b. Ğubayş, Salim Şebab, Muhsin Muayfin,Semih Hedyan, Suud b. Muhammed, Sa'd Muhammed. 3 - Zevi Nasır'dan Sefer b. Matır, İyad b. Bureyk. 4 - Zevi Recâh'dan Ali b. Şuneyr, Kablan b. Devaric, Halef Ammar. 5 - Zevi Ammar'dan İbrahim b. Felhan, Ati Fuleyh. 6 - El-Urud'dan Abdullah Münir, Nevvar b. Ayid, Museffer b. Halef. 7 - Zevi Honeyfis'den Desman b. Şedad. 8 - Zevi Ubeyyân'den Ubeyd b. Süleyman. 9 - Zevi Fayid'den Abdullah b. Müslim. 15 - Zevi Main'den Muhayyel Batı'. Aşağıdaki şu şartlar üzerine anlaşmışlardır:Birincisi: Üzerine anlaşılan para cezası ed-Demü'l-Kıtar'dır. Buna göre araba vb. şeylerden meydana gelen hasarlar karşılanmadan bu ceza parası ödenecek. İkincisi: Bu para cezasını kabile fertlerinde on dört yaşına giren her kişi veya kazaya sebep olan herkes üstlenecektir. Üçüncüsü: Kazayı yapan kişi, kaza esnasında sarhoş olmayacak veya herhangi bir uyuşturucu maddesi kullanmış olmayacak. Dördüncüsü: Kazayı yapan kişiler durumu doğrudan kabile reisinine bildirmeleri gerekiyor. Bu sayede kabile bundan haberdar olsun ve yapması gerekeni yapsın. Bu süre ise yedi günü geçmemelidir. Beşincisi: Kabile, anlaşma gereği, ister az olsun ister çok olsun kazadan dolayı ödenmesi gereken diyeti üstlenmekle sorumludur. Altıncısı: Bin km2 alan içerisinde meydana gelen kazalarda, kabilenin reisi veya onun vekili veya onun oraya gitmekle görevlendirdiği kişi, kaza yerine gidip incelemesi gerekiyor. Yedincisi: Bin km2 alanın dışında meydana gelen kazalarda ise kaza yapan kişi durumu kabilenin reisine bildirip eğer imkanı varsa gerekli tahkikatı yapması gerekiyor. Sonra bu durum belgeleyecek resmi evraklar veya hakkını tespit edecek yasal belge yanında bulundurması gerekiyor. Eğer buna imkanı yoksa kabile reisinin gelmesini veya birinin incelmeyi yapacak birisini göndermesini ister. Sekizincisi:Hiçbir fert, her ne kadar şartlar kabile reisinin görüşünü almaya elvermiyorsa bile, kefaleti veya diyeti kabilesi olmadan tek başına üstlenemez. Dokuzuncusu: Üzerinde anlaşılan para cezası miktarının kabile reisine ödemekten kaçınıldığı durumlarda bu kişi bu kefaleti ödemesi için devlete havale edilir. Çünkü kaza onun başına geldiğine kabilesi onun tek başına diyeti ödemesine izin vermeyecektir.Onuncusu: Kabile reisi, kaza sahiplerinin yanında toplantı saatini belirler ve bunu kabileye bildirir. On ikincisi: Bu anlaşmaya göre herkes bu şartları yerine getirecek ve hiçbir şekilde başka bir yola tevessül etmeyecektir. Çözüm, bu şartlarla sınırlı olacaktır ve herkesi bağlayacaktır. On ikincisi: Bu anlaşmanın şartları ve anlaşma gereği uygulananlar, anlaşılarak ilğa olunur. Bu şekilde anlaşma imzalanmıştır. Allah yardımcımız olsun. (Bölümün numarası 21; Page No. 215) (Bölümün numarası 21; Page No. 216)

Cevap: Söz konusu anlaşmayı inceledikten sonra, anlaşmada kabile fertlerine mali sorumlulukların verildiği görülmüştür. Bu sorumluluğu yerine getirmeyen kişi, istenilen şeyi yerine getirmesi için resmi makamlara tevdi edilmiştir. Bu şekilde insanlara bu tür şeyleri yapmaya zorlamak ve söz konusu mali sorumlukları yerine getirmesi için baskı yapmak caiz değildir. Çünkü bu, Allah'ın ve Resulunun emretmediği sorumluluktur. Söz konusu anlaşmanın şartlarında olduğu gibi insanların malını rızası olmadan almak, insanlar arasında kin, nefret ve düşmanlıklara yol açar. Bu ise pak olan şeriatın istediği, birbirini sevme, kalpleri hayır üzere birleştirme ve hoşgörüye uymamaktadır. Yapılması gereken ise, bu anlaşmaya uymamak ve uygulamamaktır. Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.