Kabiledeki hayır derneğinin mallarından zekat verilir mi ve ona zekat verilir mi?

404

Kabiledeki hayır derneğinin mallarından zekat verilir mi ?ve ona zekat verilir mi? (8191) no'lu fetva: (Bölümün numarası 9; Page No. 458) Soru 1: Trafik kazaları sebebiyle günlük ve aylık benzer kazaların çoğuna bakıldığında, ölümlere, baştaki yarıklara ve başka yaralanmalara sebep oluyor. Şeriatta, aileye veya kişiye hatayla, yarı kasıtlı veya baştaki çatlaklar benzeri şeylerden dolayı diyet gerektiğinde maktulun ( öldürülen kişi) diyetini ödemekle sorumlu olan akrabaların yüklenmeleri ve ödemeleri gerekir. Uteybeden Metayha kabilesi üyelerinin hayır derneğinin –sandıkların- inşa etmesine anlaştılar. Yukarıda belirtilen dernek için istenen diyetlerin felaketinden gelecekte olabilecek beklentiler amacıyla her yıl anlaşılan belirli miktarı maktulun diyetini ödemekle sorumlu katilin akrabalarından üyelerinin hepsi öder. Herhangi bir maktulun diyetini ödemekle sorumlu katilin akrabaları gibi bu kabilenin fertleri arasında yardımlaşmak amacı içindir. Kabilenin üyelerinin hepsine gereken bu kimin başına gelirse kan sahibine bunu ödemektir. Bu derneği kurmak için aylarca yorgunluklara, sorunlara ve güçlüklere maruz kalınıyor, doğu, batı, güney ve kuzeyden uzun mesafeler aşılıyor. Şunlar hakkında bizi bilgilendiriniz: 1- Kabileler tarafından yapılan ve kararlaştırılan bu iş, hayır işi olarak kabul edilir mi ve caiz mi?2- Bu malın üzerinden bir yıl geçtiğinde ona zekat gerekir mi?3- Değişik mal sahiplerinin üzerinden bir yıl geçmiş mallarının zekatını bu derneğe ödemeleri caiz midir?4- (Bölümün numarası 9; Page No. 459) Eger kişi veya bir çok kişiler bu dernege ortak olmayı veya ödeme yapmayı ret edip kaçındıkları zaman - maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarından veya onun üzerinde anlaşılan bu dernegin şartları: kişi ödeme yapmaz ve ortaklıktan kaçınırsa maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarına hiç birsey gerekmez- daha sonra hatasına diyet gerektiğinde maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarına gidip şeriat uyarınca diyeti ödemelerini ister ancak maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabaları , onu kovmadılar kendi isteği ve seçimiyle maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarıyla beraber ödeme yapmada ve ortak olmada önceden kaçındığından sözü edilen ihtiyacı karşılamayı ret ettiler. Sözleşmeye karşı gelip ve maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarının anlaşmasına direniyor. O önceden alınan şartları inceleme ve bildiriden sonra bu dernekte ortaklığa ve geçen anlaşmaya karşı çıkan bu kişiye maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarına gerekir mi?Üzerindeki kan parasını ödemek için maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarının dışindaki kişilerden yardım istemesi caiz midir? Not: Maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarının güç yetiremediklerinden kaynaklanmamıştır. Ancak o önceden dediğim gibi kendi rızası ve seçimiyle, onlarla beraber ödeme yapmayı ret etmesi sebebiyle anlaşmalarına karşı çıktı. Hoşgörünüze sığınarak cevaplamanızı rica ediyorum.

Cevap 1: Öncelikle: Bahsedilen üzere kabilenin kişilerine gerekeni yerine getirmek üzere işbirliğiyle hayır işlerinde anlaşmayı kabul etmesi vaciptir.İkinci olarak: Mesela o toplama projesi başarısız olduğunda onlardan toplanan kişiye mal dönmediğinde, ondan dolayı toplanan niyetiyle veya başka bir hayır yönünde infak edilir.Üçüncü olarak: Bu derneğe mallarının zekatlarını ödemek ona zekat vacip olan üzerinden bir yıl geçmiş mal sahibine caiz değildir. Aksine onu Allah'ın ayette zikrettiği gibi derneğe öderler. Sadakalar (zekâtlar)..., yoksullara, düşkünlere,... (Bölümün numarası 9; Page No. 460) Dördüncü olarak: Kim ondaki ortaklıktan kaçınırsa hatayla öldürdüğünün diyetini ödemekle maktulun diyetini ödemekle sorumlu olan akrabalarını zorunlu tuttuğunda mahkemeye gider.Başarı Allah'tandır! Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun.