Malı peşin değerinden daha yüksek bir değerle vadeli satmak

325

(Bölümün numarası 13; Page No. 164) (16609) no'lu fetva: Soru : Bizler, gübre, tohum ve tarım aletleri gibi tarımcılıkta lazım olan maddelerin ithalini yapan büyük bir tarım şirketiyiz. Bu ürünleri çiftçilere, çoğu zaman yapılan anlaşmalar gereği malın tesliminden itibaren 120 gün vadeyle satıyoruz. Son günlerde kurumların ve çiftçi kardeşlerin şirkete borçlarını ödemeleri değişik nedenlere bağlı olarak bir kaç kez ertelendi. Erteleme anlaşmadaki vadenin iki katına kadar uzayabiliyor ve bundan ötürü şirketimiz zarar görüyor. İlaveten, yabancı ithalatçılardan aldığı malların değerini ödemeyi geciktirmek zorunda kalan şirkete yabancı ithalatçılar anında mali cezalar kesmekten geri durmuyorlar. Mali sistemine ve ayakta durma gücüne verilen zararların tekrarından korunmak maksadıyla şirket, vadeli satış uygulamasını gözden geçirirken öncelikle konunun dini hükmünü öğrenmek istemektedir. Öncelikle: Şirket sözleşmede her vade için satış fiyatını belirlemeyi düşünmektedir. Şöyle ki, herhangi bir malın fiyatı üç ay sonra ödenmesi halinde, mesela, 100 riyal, 4 ay sonra ödenmesi halinde, 110 riyal, 5 ay sonra ödenmesi halinde 120 riyal olarak tespit edilecek ve bu husus müşterilerle yapılan vadeli satış sözleşmelerine açıkça yazılarak malın değeri ödemenin yapıldığı vadeye göre uygulanacaktır. İkinci olarak: Şirket gecikmeyi hesaba katarak malın mesela 12 aylık vadeli değerini 100 riyal olarak belirledikten sonra satış sözleşmesine ödemenin malın tesliminden 6 ay sonra yapılması halinde şirket indirim yapacaktır, (ya da malın değerini 90 riyal olarak yeniden belirleyecektir) diye yazarak buna göre ödemeyi teslim alabilir mi? (Bölümün numarası 13; Page No. 165)

Cevap : Vadeli satışta fiyatın peşin satıştakinden yüksek olmasında bir beis yoktur. Fakat fiyat ve vade önceden bilinmeli ve satış sözleşmesinde belirtilmelidir. Soruda belirtildiği gibi şirketin tek satışta farklı vadeler için değişik fiyatlar koyup hiçbirine göre satış sözleşmesini kesinleştirmemesine gelince, böyle bir satış sözleşmede vade belirtilmediği ve Cahiliye dönemi faizli işlemlerine benzediği için geçerli değildir. Çünkü Cahiliye insanları da ilk vade dolup borç ödenmediği zaman, fiyatı artırıp vadeyi uzatıyorlardı. Başarı Allah'tandır! Allah Peygamberimiz Hz. Muhammed'e (s.a.v.) âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.